Şirket Türleri

Bosna Hersek’in entitelerine göre şirket türlerinin özellikleri aşağıda yer almaktadır.

Şirketlerden ayrı olarak işletmeler şube açarak da faaliyetlerini sürdürebilirler. Şubeler, piyasa araştırması, tanıtım ve bilgi verme faaliyetlerinde temsilcilik sıfatıyla kurulabilir. Ancak şubeler, ana şirketleri adına kontrat imzalayamazlar ve tüzel kişi statüsünde olamazlar. Firmaların şubelerinin de BH Dış Ticaret ve Ekonomik İlişkiler Bakanlığı’na kayıtlı olmaları gerekmektedir.

Şirket kuruluşlarına, faaliyetlerine ve faaliyetlerinin sona erdirilmesine, şirket türlerine, şirketin hak, yetki ve sorumluluklarına dair düzenlemeleri içeren kanunlar her iki entitede farklıdır. 23/99 sayılı Bosna Hersek Federasyonu Resmi Gazetesi’nde yayımlanan Şirketler Kanunu (Corporate Law) FBiH’de, 24/98 sayili Republika Srpska Resmi Gazetesi’nde yayımlanan Şirketler Kanunu (Law on Enterprises) RS'te faaliyet gösterecek olan şirketlerin tabi olacaği düzenlemeleri içerir.

Yabancı sermayeli şirketlere, faaliyet konuları açısından sadece silah ve savunma sanayi sektörleri ile doğrudan kamu güvenliğini ilgilendiren sektörlerde sınırlamalar getirilmiştir. Bu alanlarda faaliyet gösterecek yabancı sermayeli şirketlerde yabancı sermaye miktarı %49’la sınırlandırılmıştır.

FBiH’da faaliyet gösterecek bir şirketin kayıt ve tescili için izlenecek prosedürler şu şekilde sıralanmaktadır:

1. Şirket kuruluş sözleşmesinin hazırlanması (noter tarafından onaylanmış),

2. Yatırım sermayesi ödenmesi,

3. Şirketin Belediye Mahkemesinde kaydı,

4. Şirket kaşesinin hazırlanması,

5. Ticari bankada şirket adına hesap açılması,

6. Şirket ve işçilerin vergi idaresine ibraz edilmesi,

7. Şirketin faaliyete geçebilmesine ilişkin tüm şartların yerine getirildiğine dair beyanın yetkili müfettişlik şubesine teslim edilmesi.

Bu prosedürlerin takibinde dokümantasyon kısmı süre açısından önemli olup şirket normal kuruluş süreci 35-40 gün sürebilmektedir (bazı durumlarda ise 5 günde sonuçlanabilmektedir). Şirketin hazır olma süreci içerisinde yapılacak olan işler ruhsata yazılmakta, faaliyet alanından bir konu seçilip işyeri ona göre açılmaktadır. Devlet 40 günlük süre içerisinde bir müfettiş göndererek inceleme yapar. Onay verilmesinin ardından kuruluş tamamlanır. Şirket kuruluşunda hukuki danışmanlık alınmasında fayda görülmektedir.

FBiH’da şirket kuruluşuna ilişkin masraflar şu şekildedir:

Republika Srpska-RS’da faaliyet gösterecek bir şirketin kayıt ve tescili için izlenecek prosedürler:

1. Şirket kuruluş sözleşmesinin hazırlanması (noter tarafından onaylanmış),

2. Yatırım sermayesi ödenmesi,

3. RS Mali, Bilişim ve Aracı Hizmetleri Kuruluşuna (AFIP) başvuru yapılması (anılan kuruluş, mahkeme kaydı, vergi ve istatistik numaralarının temin edilmesinde yetkilidir),

4. Şirket kaşesinin hazırlanması,

5. Ticari bankada şirket adına hesap açılması,

6. Şirket işçilerinin vergi idaresine ibraz edilmesi olarak sıralanmaktadır.

RS’da şirket kuruluş işlemlerinin süresi tüm evraklar teslim edildikten sonra APIF kuruluşunda 3 gündür.

RS’da şirket kuruluşuna ilişkin masraflar aşağıdaki tabloda belirtilmektedir: